Pargovievâ škovlimvuávám

Pargovievâ škovlimvuávám lii irâttâs tâi organisaatio rähtim olesvuotâ, mon kalga merikoskâsávt peividiđ já mii stivree pargovievâ mättim systemaatlii paijeentoollâm já ovdedem. Vuáváámist miäruštâllojeh mittomereh, siskáldâsah, olášuttemvyevih, äigitaavluh ja ovdâsvástádâsah, já toos kuleh sehe uápásmittem uđđâ pargeid já pargovievâ oovtmanolâš tievâsmittemškovlim.

Taan ohtâvuođâst pargovievâ škovlimvuávám tárguttâssân lii visásmittiđ, ete pargein láá tuárvi tiäđuh já ibárdâs sämikulttuurist, ärbivuáválijn iäláttâsâin, sämmilij päikkikuávlu sierânâsjiešvuovijn, olesváldálii killeelvuođâ prinsiipijn sehe mađhâšemtooimâ eettisijn já laavâst asâttum kenigâsvuođâin. Škovlim kolgâččij anneeđ sistees sämisiärváduv uáinu já olesváldálâš uápásmittem Sämitige sämimađhâšem eettisijd ravvuid já sämimađhâšem kuállejeijeeravvui siskáldâsân. Škovlimvuávám vuosâsajasâš pargo lii visásmittiđ, ete irâttâs pargoviehâ ibbeerd, ete sij pargeh kuávlust, kost sämmiliih ääsih kulttuuris mield ellee kulttuurenâduvâst, vâi sij mättih toimâđ kunnijâttee vuovvijn já väldimáin vuotân sämmilijd já eromâšávt ton páihálii sämisiärváduv, mon kulttuur irâttâsâst kevttih já/tâi mon kulttuur kuávluin irâttâs tuáimá já palvâl jieijâs äššigâsâid. Lasseen lii tehálâš visásmittiđ, ete pargeeh mättih jyehiđ rievtis tiäđuid sämmilijn já sämikulttuurist. Taan lasseen pargeeh škuávlejuvvojeh toimâđ sehe pargoost já astoääigi tienuuvt, ete meid ovdâsvástádâslii já eettisávt kilelis sämimađhâšem eres toimâvyevih já mittomereh olášuveh.

Pyereest rahtum já olášuttum škovlimvuávám tuárju ovdâsvástádâslii sämimađhâšemtooimâ kvaliteet, äššigâstuđâvâšvuođâ, olesváldálii eettisii killeelvuođâ sehe pargei čonâdâttâm já pyereestvaijeem. Tot kalga anneeđ sistees ovdâmerkkân:

• páguliih uápásmitmeh uđđâ pargeid (sämmilij päikkikuávlu tubdâm já ibárdâs, sämikulttuur vijđes tubdâm já ibárdâs, toimâmpirrâs torvolâšvuotâ, pirâsovdâsvástádâs)
• kiärduliih tievâsmittemškovliimeh oles pargoviehân (lahâasâttem, ovdâsvástádâslii já eettisávt kilelis sämimađhâšem vuáháduvah)
• oovtâstpargoškovliimeh sämisiärváduvváin
• čuávvum já árvuštâllâm, moi vievâst visásmittoo škovlim vaikuttâs já oovtmanolâš pyeredem.

Tot, mon vijđes já jieŋŋâl pargei uápásmittem já škovlim lii, sorjo ei. pargee pargoost (om. mecciuápis vs. kokkâ), pargokoskâvuođâ kukkoduvâst já/tâi pargee tuáváást (kuávlust ovdil toimâm vs. kuávlun vuossâmuu tove puáttám). Puoh uđđâ pargeid kalga kuittâg faallâđ tuárvi vijđes uápásmittem já/tâi škovlim.

Jis irâttâsâst láá meriáigásii pargokoskâvuođâst leijee já/tâi mulsâšuvvee seesoongpargeeh, sii škovlim várás puáhtá vuáváđ keppisub škovlimpakkeet, mast kuittâg-uv láá vuáđutiäđuh sämmilijn, sämmilij päikkikuávlust já eromâšávt irâtteijee jieijâs sämikulttuurist sehe uápásmittem Sämitige Ovdâsvástádâslii mađhâšeijee kuállejeijeeravvuid. Paargon lohtâseijee toimâmravvuid já torvolâšvuotâravvuid uápásmittem kulá pargovievâ puoh jesânáid. Jis meriáigásâš pargokoskâvuotâ muttoo fastâ pargon, te olmožân adeluvvoo ovdiist vijđásub uápásmittem om. sämikulttuurist.