Kritearajoavku
Kritearajoavku oaivvilda ovddalgihtii meroštallon árvvoštallanvuođuštusaid ollisvuođa dahjege joavkku gáibádusaid, prinsihpaid dahje mihttáriid, maid vuođul árvvoštallojit doaibma, buktagat dahje bálvalusat. Dat doaibmá bargoreaidun kvalitehta, vásttolašvuođa ja ehtalaš suvdilvuođa sihkkarastimis go fállá daidda oktilaš vuođuštusaid. Kritearajoavkku vuođul sáhttá dahkat objektiiva ja ákkastallon árvvoštallamiid dahje mearrádusaid sierra surggiin, dego mátkeealáhusas, skuvlemis, dutkamis dahje eará fitnodatdoaimmas.
Sámemátkeealáhusa vásttolašvuođasertifikáhta kritearajoavku doaibmá guovddáš bargoreaidun: dan vuođul árvvoštallo, deavdágo doaibma vásttolašvuođa ja ehtalaš suvdilvuođa eavttuid (mielde maiddái sosiálalaš ja kultuvrralaš doaibmalohpi). Kritearajoavku vuođđuduvvá virggálaš njuolggadusaide (mielde maiddái lágat ja ásahusat), riikkaidgaskasaš soahpamušaide, sámekultuvrii gullevaš vuoigatvuođaide ja maid servoša iežas árvvuide ja geavadagaide. Dan ulbmilin lea stivret doaimma dan láhkai, ahte dat gudnejahttá sápmelaččaid vuoigatvuođaid, árbevirolaš dieđu (ärbivuáválâš tiätu, äʹrbbvuõđlaž teâtt, perinteinen tieto) ja ealáhusaid.
Vásttolaš ja ehtalaččat suvdilis sámemátkeealáhusa sertifikáhta kritearajoavku sisttisdoallá bákkolaš, válljenvuloš ja sierrakritearajoavkkuid, mat hábmejit ollisvuođa sertifiserema árvvoštallama várás.
Sertifikáhta ohcciide bákkolaš kritearajoavkkut leat guhtta ja dain kritearat leat oktiibuot 42:
- hálddahuslaš kritearat
- sosiála ollilvuođa kritearat
- kultuvrralaš ollilvuođa kritearat
- ekologalaš ollilvuođa kritearat
- ekonomalaš ollilvuođa kritearat
- vásttolaš gulahallama kritearat
Fitnodaga doaimma ja dan viidodaga mielde bákkolaš kritearaid lassin fitnodat čađaha dárbbašlaš sierrakritearajoavkkuid ja/dahje válljenvuloš kritearajoavkkuid.
Sierrakritearajoavkkut leat guokte, main leat oktiibuot 12 kriteara:
- borramuš
- bohccot
Válljenvuloš kritearajoavkkut leat guokte, main kritearat leat oktiibuot 8:
- vuolleháhkan
- bargit
Juohke kriterii gullet kriteara namma, ieš kriteara ja ráva das, maid kriteara oaivvilda ja mo dat ollašuhtto.
Kritearajoavku ii leat stahtalaš, muhto dat beaividuvvo jeavddalaš gaskkaid, vuorrováikkuhusas servošiin, áššedovdiiguin ja mátkeealáhusdoibmiiguin. Ná sihkkarastit, ahte árvvoštallanvuođuštusat bissot áigeguovdilin, ahte dain lea servoša dohkkeheapmi ja dat doibmet ja maid dorjot kultuvrralaš bistevašvuođa dorvvasteami.
Sertifikáhta vuođul lea vejolašvuohta loktet ovdan vásttolaš ja ehtalaččat suvdilis sápmelaš mátkeealáhusfitnodagaid ja buoridit sin gilvalannávccaid. Sertifikáhta veahkeha maiddái mátkkálaččaid ja mátkeealáhussuorggi dovdat eakti, vásttolaččat ja ehtalaččat suvdilis doaibmi sámemátkeealáhusfitnodatdolliid.
Geahča maiddái
sámemátkeealáhusa etihkalaš rávvagat, eamiálbmotturisma, árktalaš biras, govven, kulturdorvvolašvuohta, ruoktoráffi, ealli kulturduovdda, etihkalaš suvdilvuohta, vásttolaš sámi turisma, eakti dieđu juohkin, árbevirolaš ealáhusat, ruovttudárbu, borramušsihkkarvuohta, sosiálalaš doaibmalohpi, sámekultuvra, vuhtiiváldin, heterogenalašvuohta, boazu, bohccuid balddáhallan, luovosbeatnagat, guođohanráffi, eaktivuohta, kultuvrralaš identitehtasuoládeapmi, kultuvrralaš oamasteapmi, hutkojuvvon árbevierut, luoikkahuvvon árbevierut, stereotypiija, primitiivvalažžan botnjan, eksotiseren, zotifikašuvdna, objeaktan dahkan, rekvisihtta
Liŋka sámemátkeealáhusa ehtalaš rávvagiidda Vásttolaš ja etihkalaččat suvdilis sámi turismmaealáhusa doaibmanprinsihpat
Liŋka vásttolaš mátkkálačča galledeaddjiid rávvagiidda: Sámemátkeealáhusa dieđut ja dáiddut – vásttolaš mátkeealáhus sámiid ruovttuguovllus
Liŋka ehtalaš suvdilvuođa animašuvdnii: Oppalaš suvdilvuohta
