Buorit geavadat

Buorit geavadagat leat láhttenrávvagat ja -mállet, vuogit ja čovdosat, mat leat čájehuvvon, ahte dat doibmet beaktilit ja luohtehahttiláhkai ja dorjot suvdilis ovdáneami prinsihpaid. Daid vuođđu lea árgabeaivásáhusain, dutkamušaid bohtosiin ja/dahje almmolaččat dohkkehuvvon dieđus. Buriid geavadagaid čuovvun ovddida alladását, vásttolaš ja ulbmiliidda heivehuvvon doaimma.

Dán oktavuođas buorit geavadagat leat láhttenvuogit, mat vuođđuduvvet sámiid eamiálbmotvuoigatvuođaid ja báikkálašservoša gudnejahttimii ja vuhtiiváldimii, ealli kultuvrra ja ealli kulturduovdaga gáhttemii ja vásttolaš ja ehtalaččat suvdilis mátkeealáhusa ovddideapmái. Dat sáhttet guoskat ovdamearkan luonddus johtima, áššehasbálvalusa, gulahallama, birasvásttu, ovttasbarggu sámeservošiin ja vugiid ovdanbuktit ja dulkot sámekultuvrra.

Buriid geavadagaid mihtilmasvuođat leat earret eará:

• čađačuovgivuohta ja rehálašvuohta doaimmas
• kultuvrralaš ja gielalaš sensitiivvalašvuohta
• báikkálašservoša kulturdorvvolašvuođa dáhkideapmi
• sámeservoša oassálastinvejolašvuohta
• birasustitlašvuohta ja luondduriggodagaid vásttolaš ja ehtalaččat suvdilis geavahus
• doaimma bistevaš árvvoštallan ja ovddideapmi.

Ovdamearkkat buriin geavadagain sámemátkeealáhusas leat:

• mátkeealáhusbuktagiid ovdanbuktin ja dohkkeheapmi ovttas sámeservošiin
• árbevirolaš dieđu (ärbivuáválâš tiätu, äʹrbbvuõđlaž teâtt, perinteinen tieto) geavaheapmi rivttes konteavsttas, árvvoštallama mielde ja sámeservoša lobiin ja gudnejahttimiin sin
• čielga ja čađačuovgi diehtojuohkin mátkeealáhusbuktaga sisdoalus ja kultuvrralaš duogážis
• birasváikkuhusaid geahpedeapmi nu unnin go vejolaš ovdamearkan mátkkošteami, idjadeami ja boradeami ordnedemiin.

Buriid geavadagaid atnui váldin ja heiveheapmi iežas doibmii buorida doaibmasuorggi kvalitehta ja luohtehahttivuođa, nanne ovttasbargogaskavuođaid ja ovddalgihtii eastada negatiivvalaš váikkuhusaid kultuvrii ja birrasii.

Vulobeale sátneliŋkkaid vuolde gávdno listu sáme- ja eamiálbmotmátkeealáhussii ja maid sámiid ruovttuguvlui gullevaš buriin geavadagain Suomas ja miehtá máilmmi. Dain dokumeanttain sáhttá gávdnot omd. guoskkahansajit dahje inspirašuvnnat iežas fitnodaga doibmii. Njuolggo liŋkkat gávdnojit ovdamearkan Sámedikki sámemátkeealáhusa ehtalaš rávvagiidda ja galledanrávvagiidda, Meahciráđđehusa Sámiid ruovttuguovllu luonddus lihkadeaddji etikehttii, Vánddardanetikehttii, Meahcceetikehttii ja juohkeolbmorivttiide ja maid UNWTO (UN World Tourism Organisation), WINTA (World Indigenous Tourism Alliance) ja ITAC eamiálbmotmátkeealáhusa guoski dokumeanttaide (maŋimuččat eaŋgalasgillii).