Kriiteerjuávkku
Kriiteerjuávkku uáivild muuneeld miäruštâllum árvuštâllâmvuáđustâsâi olesvuođâ ađai juávhu vátámâšâid, prinsiipijd tâi mittárijd, moi vievâst árvuštâllojeh toimâ, pyevtittâsah tâi palvâlusah. Tot tuáimá pargoniävvun pyere tääsi, ovdâsvástádâslâšvuođâ já eettisii killeelvuođâ visásmitmist falâmáin toid ohtâlijd vuáđusijd. Kriiteerjuávhu vievâst puáhtá toohâđ objektiivlijd já vuáđustâllum árvuštâlmijd tâi miärádâsâid sierâ suorgijn, tego maađhâšmist, škovliimist, tutkâmušâst tâi eres finnodâhtooimâst.
Sämimađhâšem ovdâsvástádâslâšvuotâsertifikaat kriiteerjuávkku tuáimá tehálâžžân pargoniävvun: ton vievâst árvuštâlloo, ete tiävdá-uv toimâ ovdâsvástádâslâšvuođâ já eettisii killeelvuođâ iävtuid (ml. sosiaallâš já kulttuurlâš toimâlope). Kriiteerjuávkku vuáđuduvá virgáláid njuolgâdussáid (ml. laavah já asâttâsah), aalmugijkoskâsáid sopâmuššáid, sämikulttuurân lohtâseijee vuoigâdvuođáid sehe siärváduv jieijâs árvoid já vuáháduvváid. Ton tárguttâs lii stivriđ tooimâ tienuuvt, ete tot kunnijât sämmilij vuoigâdvuođâid, ärbivuáválii tiäđu (äʹrbbvuõđlaž teâtt, árbevirolaš diehtu, perinteinen tieto) já iäláttâsâid.
Ovdâsvástádâslii já eettisávt kilelis sämimađhâšem sertifikaat kriiteerjuávkku ana sistees págulijd, valjimiävtulijd já spesiaalkriiteerjuávhuid, moh hämmejeh olesvuođâ sertifisistem árvuštâllâm várás.
Sertifikaat occeid páguliih kriiteerjuávhuh láá kuttâ já tain kritereh láá ohtsis 42:
- haaldâtliih kritereh
- sosiaallii olleemvuođâ kritereh
- kulttuurlii olleemvuođâ kritereh
- ekologâlii olleemvuođâ kritereh
- ekonomâlii olleemvuođâ kritereh
- ovdâsvástádâslii viestâdem kritereh
Irâttâs tooimâ já ton vijđesvuođâ mield págulij kriterij lasseen irâttâs olášut tárbulijd spesiaalkriiteerjuávhuid já/tâi valjimiävtulijd kriiteerjuávhuid.
Spesiaalkriiteerjuávhuh láá kyehti, main láá ohtsis 12 kriterid:
- purrâmuš
- poccuuh
Valjimiävtuliih kriiteerjuávhuh láá kyehti, main kritereh láá ohtsis 8:
- vyelihaahâm
- pargoviehâ
Jyehi kriterân kulá kriiteer nommâ, jieš kriiteer já ravvuuh tast, maid kriiteer uáivild já maht tot olášuttoo.
Kriiteerjuávkku ij lah staattisâš, peic tot peividuvvoo merikoskâsávt, vuáruvaikuttâsâst siärváduv äššitobdeiguin ja mađhâšemtuáimeiguin. Návt visásmittoo, ete árvuštâllâmvuáđuseh pisoh ääigi tääsist, siärváduv tuhhiittem häämist já tuáimen sehe tuárjuh kulttuurlii jotkuuvâšvuođâ turvim.
Sertifikaat vievâst lii máhđulâš pajediđ oovdân ovdâsvástádâslijd já eettisávt kilelijd sämmilijd mađhâšemirâttâsâid já pyerediđ sii kištottâllâmnaavcâ. Sertifikaat iššeed meid mađhâšeijeid já mađhâšemsyergi kavnâđ sämimađhâšemirâtteijeid, moh láá puigâ já tuáimih ovdâsvástádâslávt já eettisávt kilelis vuovvijn.
Keejâ meid
sämimađhâšem eettisiih ravvuuh, algâaalmugmađhâšem, arktâsâš piirâs, čuovâkuvvim, kulttuurtorvolâšvuotâ, päikkiráávhu, ellee kulttuurenâdâh, eettisâš killeelvuotâ, ovdâsvástádâslâš sämimađhâšem, rievtis tiäđu sirdem, ärbivuáváliih iäláttâsah, päikkitárbu, purrâmuštorvo, sosiaallâš toimâlope, sämikulttuur, huámmášumán väldim, heterogenlâšvuotâ, puásui, poccui paldattâllâm, luovâs orroo pennuuh, kuáttumráávhu, puigâvuotâ, kulttuurlâš identiteetsuáládem, kulttuurlâš appropriaatio, hutkum ärbivyevih, luávnejum ärbivyevih, stereotypia, primitivisistem, eksotisistem, zooifikaatio, tiŋgâstittem, rekvisiit
Liŋkkâ sämimađhâšem eettisáid ravvuid: Ovdâsvástádâslii já eettisávt kilelis sämimađhâšem toimâprinsiipeh
Liŋkkâ ovdâsvástádâslii mađhâšeijee kuállejeijeeravvuid: Sämimađhâšem tiäđuh já tááiđuh – ovdâsvástádâslâš mađhâšem sämmilij päikkikuávlust
Liŋkkâ eettisii killeelvuođâ animaation: Olesváldálâš killeelvuotâ
