Staankõskk

Jieʹllji taʹrǩstõõllmõõžžâst leʹbe sniimmʼmõõžžâst.

Staankõskk miârkkšââvv uuʹccmõs kõõsk, koonn âlgg tuõʹllʼjed oummui, jieʹllʼji, kaauʹni leʹbe raajõõzzi kõõskâst päärtai, skääđai di pueʹrrvââjjmõõžž vaareei paaiʹǩi cõggâm diõtt (kč. sannõs: põrtträäuh). Tõt vuäitt leeʹd õuddǩiõʹtte meäʹrtõllum (õuddm. mettrin) leʹbe tuʹmmjemvuâlaž, leša pâi nåkam, što riskk skääđaid occan da toiʹmmjummuš lij staanlaž. Staankõõsk vuäitt kåččad še suõjjkõskkân.

Säʹmmlai dommvuuʹdest staankõskk miârkkšââvv õuʹddel puki kõõsk, koonn âlgg tuõʹllʼjed puõccuid da jeeʹres jieʹllʼjid âlddneʹmmen, taʹrǩstõõllmen leʹbe sniimmʼmen. Nääiʹt ainsmââʹttet jieʹllʼji pueʹrrvââjjmõõžž, staanvuõđ da luâđlaž jälstõõttmõõžž. Puõccu lie peälla luâttjieʹlli, da tõi jeättâttmõš vuäitt tuejjted streeʹss, lammšõõvvmõõžžid da hääit puäʒʒhoiddu.

Vueʹǩǩšõs staankõskk vuäitt vaajtõõllâd eeʹjjpoodd, vueʹjj, jieʹllišlaaj da pirrõõzz mieʹldd. Tõn meäʹrtet pääiklaž toiʹmmjeeʹji (õuddm. paalǥâskååʹdd, Meäʹcchalltõs) siâzztõõzzi vuâđald. Staankõõsk vuäitt ärvvtõõllâd nuʹtt, što jieʹlli ij jeättõõv oummuin leʹbe uuid pääiʹǩ âʹlnn. Takai vuäʹpstõsân lij taʹrǩstõõllâd jieʹllʼjid riʹjttjeei kõõsk tueʹǩǩen da tuõʹllʼjed piânnʼjid ǩidd. Rââʹššes pooddi (puõccui kueʹddempodd, rõõkkâmpodd) kõõsk tuõʹllʼjet samai kuʹǩǩen.

Meeraikõskksânji staankõõskin lie täujja uvddum mettri mieʹldd siâzztõõzz (õuddm. 23 m uuʹccab kõʒʒjieʹllʼjin, Colorado State University). Jos pääiklaž metriikk ij leäkku õlmstõttum, vueiʹtet saaǥǥtõõzzâst ââʹnned meeraikõskksaž luâttǩiiččeem peäʹlǧǧvuâkkõõzzid vaʹrrjõõđeeʹl tõõzz, što pääiklaž vuäppõs mâânn pâi täi õuʹdde.

Staankõõsk välddmõš lij kõskksaž vueʹssen vaʹsttõsvuõđlaž da eettlânji ǩeâllʼjeei turiismâst.