Luâđast palggâmvuõiggâdvuõtt
Säʹmmlai dommvuuʹdest luâđast palggâmvuõiggâdvuõtt lij kõskksâjjsaž vueʹssen äʹrbbvuõđlaž sääʹm puäʒʒhååidast. Tõt vuâđđââvv luâttpalggsi pirrekksaž âânnmõʹšše da eeʹǩǩjårrõõzz mieʹldd vaajtõõvvi palggâmjårröʹsse, kååʹtt seuʹrrai puõccui luândlaž jälstõõttmõõžž. Vuõiggâdvuõtt lij nuʹtt vuõiggâdvuõđlaž ǥu kulttuursaž vuâđđvuõiggâdvuõtt, kååʹtt stään säʹmmlai vueiʹttemvuõđ harjjted puäʒʒhååid jiiʹjjes naaʹlin da äʹrbbvuõđlaž teâđ vuâđald.
Puõccu koʹlle vuäʹmsteeʹji jällmõʹšše. Håʹt säʹmmlai dommvuuʹdest puõccu päʹlǧǧe luâđast, puõccuin lij pâi vuäʹmsteei. Puõccu vuäʹmstummuž mieʹrǩǩeet puõccu pellja puäʒʒ- leʹbe peʹlljmiârkin. Tõt čårran Taarrjânnam da Ruõccjânnam naaʹlin, Lääʹddjânnmest puäʒʒhåidd jieʹllemvueʹǩǩen ij kuul tåʹlǩ säʹmmlaid. Lääʹddjânnmest puäʒʒhåiddlääʹǩǩ ǩeâldd puõccui põõltõõllmõõžž. Aainâs ǩiđđtäʹlvv da ǩiđđ lie kriittlaž ääiʹj puäʒʒhååid peäʹlnn ääldai kueʹddem diõtt.
Turismmtååimast luâđast palggâmvuõiggâdvuõđ ciʹsttjummuš miârkkšââvv tõn, što palggâmvuuʹdi âânnmõʹšše da puõccui liikkummša jeäʹt tääʹvtõõđ hääitlânji, ij-ka turismm vuäǯǯ cõggâd puõccui luâđlaž palggâmjårrõõzz leʹbe sieʹjjted puäʒʒhååid. Tät kaiʹbbai turismmtoiʹmmjeeʹjin da kuõʹssin teâđstummuž da vaʹstteemvuõđlaž toiʹmmjummuž.
Luâđast palggâmvuõiggâdvuõtt miârkkšââvv puäʒʒhåiddji laaʹjjin staanum vuõiggâdvuõđ puõccui palggmõʹšše luâđast puäʒʒhåiddamvuuʹdest mäddvuäʹmstemkõskkvuõđin huõlǩani. Vuõiggâdvuõtt lij puäʒʒhåiddlääʹjj (848/1990, jm. 2 § da 3 §) mieʹldd jânnamâkksaž naaudčemvuõiggâdvuõtt da puäʒʒhååid piʹrǧǧeem di kaʹnntemvuõđ õudldõs. Tõt miârkkšââvv, što puõccu vuäiʹtte väʹldded porrmõõžžâs luâđast ääidaitaa.
Vuõiggâdvuõđ âʹnne kuuitâǥ seʹst õõlǥtummšid: puõccuid âlgg håiddad nuʹtt, što tõk jie piâzz šâddmääddaid, vââžžaid, šeelljaid leʹbe jeeʹrab ââʹnnma vaʹrrjum vuuʹdid lååʹvtaa, jie-ka šõõddât taarbteʹmes skääđ mädd- da meäʹcctallu leʹbe aazztõʹsse. Taarb mieʹldd paalǥâs lij õõlǥtum viikkâd hääit tuejjteei puõccuid vuuʹdest da raajjâd ääidaid skääđai cõggma, jos tõõzz lij tarbb da tõt lij koolai peäʹlnn toolkvaž.
Lääʹǩǩšiõtteemvuâđđ:
- Puäʒʒhåiddlääʹǩǩ (848/1990)
- 3 § stään luõvâs palggâmvuõiggâdvuõđ di šiõttad tõn siiskõõzzâst da rajjtõõzzin.
- 42 § ǩeâldd puõccui põõltõõllmõõžž da õõlǥat koʹrvveed puäʒʒvuäʹmsteeja da palggsa šõddâm skääđaid da hääitaid.
Ǩiõčč še
sámeturismma etihkalaš rávvagat, alggmeerturismm, aarktlaž pirrõs, sniimmʼmõš, kulttuurstaanvuõtt, põrtträäuh, jieʹlli kulttuurkueʹstelm, eettlaž ǩeâllʼjemvuõđ, vaʹstteemvuõđlaž sääʹmturismm, vuõigg teâđ juâkkmõš, äʹrbbvuõđlaž jieʹllemvueʹjj, dommtarbb, õutstõs, õutstõõzz priimmʼmõš, sosiaalʼlaž tåimmlååʹpp, sääʹmkulttuur, lokku välddmõš, heterogeenlažvuõtt, puäʒʒ, puõccui põõltõõllmõš, luõvâs pieʹnne, palggâmrääuh, jokkreddrääuh
Liŋkk sääʹmturiism eettlaž vuäppõʹsse Vasttõõzzlaž da eettlânji ǩeâllʼjeei sääʹm-maatkčummuž toiʹmmjemvuâđđjurddi
Liŋkk vaʹstteemvuõđlaž turiist jooʹttivuäppõʹsse: Sääʹmturiism teâđ da tääid – vaʹstteemvuõđlaž turismm säʹmmlai dommvuuʹdest
Liŋkk eettlaž ǩeâllʼjemvuõđ animaatiooʹje: Obbväʹlddsaž ǩeâllʼjemvuõtt