Miäcástemvyevih

Miäcástemvyevih uáivildeh sehe keevâtlijd vuovijd, moiguin pivdeh já koddeh pivdoelleid, já meid kulttuurlávt já eettisávt tuhhiittum toimâvuovijd, moid miäcástem vuáđuduvá. Miäcástemvuovvijd kuleh:

• Metodeh
  • vyejettem, miäcástem pennuin, káskásuvah, kielah já eres pivdoriäiduh. Taid stivrejeh tárkká miäcástemlaahâ já -asâttâs.
• Šiev vuáháduvah já eettisiih ravvuuh

• meccivalje já luándu kunnijâttem, saallâs kevttim, ellee taarbâšmettum kierdâm velttim, torvolâšvuođâ vuotân väldim já šiev koskâvuođâi toollâm eres ulmuid.

Miäcástem lii ohtâ sämmilij ärbivuáválijn iäláttâsâin já ain tehálâš uási sämisiärváduv kulttuurist já áigápuáđust. Ärbivuáváláid já tááláid miäcástemvuovvijd kulá ovdâmerkkân riävská kárdum. Sämmilij miäcástemvyevih (metodeh) láá lamaš historjálávt čonâsist luándu pirrâjotemân já áigápuátun. Pivdovyevih láá lamaš siärvusliih já tábáhtum luándu iävtuiguin. Tekniik lâi oovtâkiärdánub, já miäcástem čonnâsui nanosávt kulttuurláid vuovvijd já ärbivuáválii tiätun.

Sämmilâš pivdokulttuur vuáđuduvá ain haldâšum vuáhán (om. ohtâ miäcásteijee – ohtâ poccuin peerusthánnáá peenuv), puásuituálu vuotân väldimân já saallâs kunnijâttee kiävtun. Miäcástem vuávájuvvoo puásuituálu vuotân väldimáin já čuosâttuvvoo kuávloid, main tast ij lah háittu poccuid ige siärváduv purrâmuštoorvon. Saalâs kieđâvuššoo kunnijâttee vuovvijn já tot kiävttoo maaŋgâpiälálávt sämmilii vyevi mield.

Kuávlu ulguupiälásij miäcásteijei servipivdo tiäddut pehtilvuođâ já maaŋgâi miäcástempennui siämmáá-áigásii kevttim. Servipivdo puáhtá tovâttiđ tuođâlijd hááituid ovdâmerkkân puásuituálun (pennuuh, moh iä lah máttááttum leđe peerusthánnáá poccuin, pyehtih vyejettiđ poccuid kuhes maađhijd, kuáttumenâmij nuuhâm) já käniluudijd, lasettiđ ruossâriijdoid já hiäjusmittiđ siärváduv purrâmuštorvo. Lasseen lijge- já häskideijee pivdo sehe peerustmettumvuotâ páihálijn pivdokuávluin láá tovâttâm huolâ já negatiivlijd reaktioid páihálii vievâst.

Ovdâsvástádâslii já eettisávt kilelis maađhâšmist miäcástemvyevih heiviittuvvojeh oohtân puásuituáloin já eres iäláttâsâiguin. Miäcástempennuuh láá škuávlejum nuuvt, ete toh iä peerust poccuin já toh kiävttojeh ovdâsvástádâslávt. Miäcástemtorvolâšvuotâ já luándusuojâlem váldoo vuotân, já toimâ naanood sehe ekologâlii killeelvuođâ já kyeddimnaavcâ já kulttuur jotkuuvâšvuođâ.